‘Welke mensen zijn het meest succesvol?’, vraagt Adam Grant, ‘mensen die geven of mensen die nemen?’ Zijn analyse kan iedereen helpen die betrokken is bij leidinggeven. In zijn boek ‘Geven en nemen’ (2013) onderscheidt hij verschillende soorten gedrag. Naast mensen die geven en nemen benoemt hij ook matchers die via onderhandelingen een slimme match tussen geven en nemen tot stand willen brengen.
Zo lang vraagstukken nog simpel en ingewikkeld zijn, kun je deze met logica oplossen. Met autoritair en managerial leiderschap kun je dan heel ver komen. Zodra vraagstukken echter complex worden en de omgeving chaotisch is, gaat dat niet meer. Dat is juist nu het geval. Dan is ander leiderschap nodig. Dan is verbinding en presentie geboden. Je gaat samen op weg zonder dat je de toekomst precies kent.
Hoe vermijd je de dominante reflex van top-downdenken? Wat kun je doen? Wat geeft houvast te midden van alle dynamiek?
Ik schets tien ankers van vertrouwen in tien achtereenvolgende berichten.
Dit is het derde anker: Geef op de eerste plaats leiding aan jezelf
De vraag van Grant blijkt een strikvraag. Het zijn gevers die het meest succesvol zijn, maar dat geldt niet voor alle gevers. Mensen die alléén maar geven, hebben geen succes. Anderzijds, ook de nemers en matchers komen niet uit de bus als het meest succesvol.
Heb ook oog voor je eigen interesses en behoeftes
Het zijn uiteindelijk toch gevers die de ranglijst aanvoeren, maar alleen dié gevers, die zichzelf niet opofferen ten dienste van de ander. Dié gevers blijken succesvol, die oog houden voor hun eigen interesses en behoeftes. Op basis daarvan maken ze eigen keuzes met betrekking tot wanneer, waar, hoe en aan wie ze geven.
Compassie hebben en grenzen stellen
De Amerikaanse hoogleraar Brené Brown komt in haar boek ‘Sterker dan ooit’ (2015) tot eenzelfde conclusie. Het gaat om de combinatie. Heb compassie met anderen, maar stel tegelijkertijd helder je eigen grenzen.
De boodschap is helder: geef op basis van keuzes die je vanuit je eigen behoeften maakt. Het is dus cruciaal dat je op de eerste plaats leiding geeft aan jezelf.
Aandacht hebben voor wat onder water speelt
James Clawson legt in zijn boek ‘Level III leadership’ (2010) uit hoe we dit kunnen begrijpen. Wanneer vraagstukken complex en chaotisch zijn kun je niet alleen maar kijken naar uiterlijk gedrag of de argumenten die worden uitgewisseld. Dan zie je alleen maar de top van de ijsberg die boven water is. Het gaat er juist om dat je ook onder water kijkt. Dat vraagt dat je aandacht hebt voor de waarden, veronderstellingen, overtuigingen en verwachtingen van alle betrokkenen, die aan dat gedrag en die argumenten ten grondslag liggen. Doe je dat niet dan zie je de mensen om je heen als pionnen, die moeten doen wat jij zegt. Dan lukt het nooit dat ze zichzelf eigenaar voelen. Wanneer je als leider wilt beïnvloeden dat anderen vrijwillig initiatief nemen en tot actie overgaan, dan kan dat alleen wanneer je aandacht hebt voor hun waarden, veronderstellingen, overtuigingen en verwachtingen.
Het begint met leidinggeven aan jezelf
Maar, dat lukt alleen wanneer je de waarden, veronderstellingen, overtuigingen en verwachtingen van jezelf kent. Leiderschap gaat dan ook eerst over jezelf en dan pas over anderen. Dat is het antwoord in een wereld die steeds meer aan complexiteit wint. Door te werken aan je eigen persoonlijke groei en ontwikkeling bied je anderen een uitnodiging en context om dat ook te doen.
Ben Tiggelaar zegt het in dit filmpje zo:
Wat je verder kunt doen
- Ken je collega’s voor wie dit artikel heel bruikbaar zou kunnen zijn? Stuur hen dan de link van dit artikel door.
Samen maken we van verbindend leiden de hoofdstroom!
Meer lezen
- ‘De tien ankers van vertrouwen voor nieuw leiderschap’
- ‘Groeien in leiderschap. Begin bij jezelf en doe het samen.’
- Het boek bestellen
Colofon: Foto: Bert Vrolijk
