Nee zeggen en toch de verbinding met de ander niet verliezen

Nee zeggen en toch de verbinding met de ander niet verliezen

Kan dat eigenlijk wel?

Ja zeker! Het vraagt alleen wat extra moeite. Dat geldt ook in de situatie dat je een volstrekt ander standpunt hebt dan de ander. Of nog extremer, als de ander je besodemietert. Hoe de situatie ook is, de uitgangspunten van verbindend leiden helpen altijd. Maar als de ander niet lijkt te willen, moet je er iets extra’s voor doen. Ik zet drie praktische methodes voor drie verschillende situaties op een rij.

1e Situatie: je wilt nee zeggen

Je wilt nee zeggen. ‘Kan dat wel?’, zo vraag je je af. ‘Neem ik zo de ander wel voldoende serieus? Raak ik dan niet uit verbinding?’

Sandra Robinson en Kira Schabram leggen uit wat je kunt doen om de ander niettemin serieus te nemen, ook als je ‘nee’ zegt (HBR-guide to Emotional Intelligence, 2017, blz. 151):

Stap 1: Ben empathisch voor de ander. Laat merken dat je de vraag, het verdriet of het probleem van de ander begrijpt (je veroordeelt niet, je ontkent het niet)

Stap 2: Vertel dat je op dit moment niet in de positie bent om hem zelf te helpen en vertel waarom.

Stap 3: Geef de ander alternatieve bronnen van support. Beveel de ander aan bij iemand die steun kan geven of die iets soortgelijks heeft meegemaakt; stel een artikel of boek voor of bemoedig hemzelf om te doen waar hij goed in is (misschien is hij bijvoorbeeld heel creatief, moedig hem dan aan).

Hoe goed je dit ook meent en doet, nee-zeggen brengt altijd een zeker risico met zich mee. De brenger van slecht nieuws wordt gewoon onsympathieker gevonden. Het hoort erbij en het is een extra reden om afdoende aandacht te besteden aan stap 1 en stap 3.

2e Situatie: je staat qua standpunt lijnrecht tegenover elkaar 

Als je volstrekt anders over een kwestie denkt, biedt de dilemmamethode een uitkomst. De methode voorkomt dat je terugvalt op een halfslachtig compromis. Als je partner op vakantie wil in Oslo en jij in Barcelona, dan ga je ook niet middelen. Als ik dat vanuit mijn woonplaats Maasbracht doe, kom ik zo ongeveer in mijn eigen achtertuin terecht. In plaats daarvan is het veel handiger om samen op zoek te gaan naar de voor- en nadelen van zowel Oslo als Barcelona. Zo krijg je duidelijk wat ieder belangrijk vindt in de vakantie. Dat worden dan de criteria op basis waarvan je verder gaat zoeken.

3e Situatie: de ander besodemietert je

Als de ander je besodemietert, dan kun je al gauw met de handen in het haar zitten. Jij doet je uiterste best om samen tot verbinding te komen en de ander lijkt écht niet te willen. ‘Hier kan ik toch niet mee doorgaan?’, zo vraag je je af. Je voelt je helemaal ondersneeuwen en denkt: ‘het kan toch niet de bedoeling zijn, dat mijn belangen er niet toe doen, dat alles van mijn kant moet komen?’

Je hebt natuurlijk helemaal gelijk. Dat ís ook niet de bedoeling. Verbindend leiden betekent dat je samen een meerwaarde creëert, waarbij je voelt dat het ertoe doet wat ieder van jullie heeft ingebracht.

Dus is het de hoogste tijd voor de derde methode die je achter de hand kunt hebben. Dat is generous-tit-for-tat. Bij generous-tit-for-tat kopieer je eerst het gedrag van de ander om daarna weer met een open houding ruimte te creëren voor verbindende samenwerking.

Aan de slag

‘Verbindend leiden helpt niet in slechte tijden’, zou je zo maar kunnen denken. Het tegendeel is waar. Je hebt juist verbindend leiden nodig om uit impasses te komen. Maar je bent niet naïef. Hoe zeer je je ook openstelt voor de ander, je laat je eigen belang niet ondersneeuwen. Met effectief nee-zeggen, de dilemmamethode en generous-tit-for-tat trek je passende grenzen, waarbinnen verbinding niettemin mogelijk is.

Wat je verder kunt doen

Ken je collega’s voor wie dit artikel heel bruikbaar zou kunnen zijn? Stuur hen dan een link van dit artikel door.

Lees ook:

• Communicatie verbeteren – 7 opties om los te maken wat vastzit
• Hoe je met verbindend onderhandelen tegenstellingen overbrugt
• De 14 dingen waarmee je als verbindend leider het beste direct mee kunt stoppen