Leren van feedback begint natuurlijk met zonder oordeel luisteren, doorvragen en dankbaar zijn.
Maar hoe zorg je er nu voor dat je echt leert van feedback? Hoe ga je van bewust onbekwaam naar bewust bekwaam?
In de PLUS-groep gebruiken we een buitengewoon effectieve methode, die bestaat uit deze vier cruciale stappen:
- Bepaal het venster waardoor je kijkt
- Verzamel positieve en negatieve voorbeelden
- Ontdek de criteria die ervoor zorgen dat het je wél lukt
- Feedforward: formuleer je als-dan-oefenactie
Deze stappen zien er zo uit:
1e Stap Leren van feedback: Bepaal het venster waardoor je kijkt
Als je zo maar feedback aan mensen vraagt, kan het alle kanten op schieten. Als je je feedbackgevers geen houvast geeft, gaan ze dat houvast zelf creëren. Het gevolg is dat je de kans loopt dat je feedback krijgt die meer over de feedbackgevers zélf zegt dan over jou. Natuurlijk kan dat zinvol zijn, maar je creëert een nieuw perspectief, zodra je zelf duidelijk bent over het venster waarmee je naar jezelf wilt kijken.
Dat venster is een typering van dat wat je aan het leren bent.
Voorbeelden van vensters
In de opleiding ‘Patronen doorbreken vanuit verbinding’ starten we met het venster van ‘Vanuit verbinding leiden’. Gaandeweg de opleiding kleurt elke deelnemer dat venster preciezer in aan de hand van de leeropdracht die hij voor zichzelf geformuleerd heeft.
Een venster zegt dus iets over wat jij op dit moment aan het leren bent.
Dit kunnen vensters zijn, zoals:
- Eigenaarschap
- Verantwoordelijkheid nemen
- Verbinding
- Zelfsturing
- Persoonlijk Leiderschap
Het bepalen van je venster is de eerste stap. Die stap gaat nog hoog over. In stap twee doen we precies het tegenovergestelde, want dan kijk je naar je concrete praktijk van alle dag.
Zelf aan de slag
Maar je verder leest, is de vraag: Wat ben jij aan het leren? Wat is jouw kijkvenster?
Heb je je kijkvenster bij de hand hebt? Dan ben je helemaal klaar voor stap 2.
2e Stap Leren van feedback: Verzamel positieve en negatieve voorbeelden
Als je feedback krijgt moet je doorvragen. Maar wáár moet je dan naar doorvragen?
Uit ervaring weet ik dat we vaak één vraag niet stellen. En dat is echt doodzonde…
Het is de vraag, ‘waar lukt het me al wel?’
In de opleiding ‘Patronen doorbreken vanuit verbinding’ vormt dit een cruciaal onderdeel van de eerste training.
De opdracht is dan om zowel voorbeelden te verzamelen waarin het je niet lukt als voorbeelden waar het je wel lukt. Zo zorg je ervoor dat je die cruciale vraag – waar lukt het me al wel – als vanzelfsprekend op tafel krijgt.
Zo krijg je goede zin
Het mooie ervan is, dat je er meestal goede zin van krijgt. Zeker, je hebt nog wat te doen met de feedback die je krijgt. Maar de positieve voorbeelden, maken duidelijk dat je het wel degelijk kunt.
Zelf aan de slag
Zodra je positieve voorbeelden hebt verzameld ben je klaar voor stap drie.
In stap drie ga je leren van deze positieve voorbeelden.
3e Stap Leren van feedback: Ontdek de criteria die ervoor zorgen dat het je wél lukt
Dat je alleen van fouten leert, is echt een misverstand. Het is nog sterker. Juist door naar de voorbeelden te kijken waar het je al wél lukt maak je een leersprong. Je doet dat door te analyseren wat je succesfactoren zijn.
Dit is de derde stap in het effectief leren van feedback. In de eerste stap bepaal je je kijkvenster (bijvoorbeeld: vanuit verbinding leiden). In de tweede stap verzamel je voorbeelden waar het je niet lukt én waar het je al wél lukt.
In deze derde stap benoem je de succescriteria die je kunt halen uit de positieve voorbeelden.
Leren van feedback – Zo benut je positieve voorbeelden
Neem nu Petro. Hij volgt de training ‘Verkennen van verandering’. Hij vertelt me over de feedbackgesprekken die hij gevoerd heeft. Op basis van deze gesprekken wist hij wat hem te doen stond: hij wilde meer zijn gevoel op tafel liggen. We keken vervolgens naar één moment waarin het hem al lukte om dat succesvol te doen. We registreerden deze succescriteria:
- Hij vraagt aan de ander of het goed is om in een gesprek nader in te gaan op wat er onlangs is gebeurd.
- Hij bereidt zich op het gesprek voor door passende woorden te zoeken bij zijn gevoel en het te illustreren met enkele voorbeelden.
- Tijdens het gesprek houdt hij oogcontact, beweegt naar de ander toe en gebruikt een lagere toonhoogte van zijn stem.
Zo’n succesfactoren zijn goud waard. Ze vormen de criteria die de basis vormen van de acties die in stap vier aan bod komen.
Zelf aan de slag
Hoe is dat bij jou? Je weet wat je graag wilt leren (je kijkvenster van de eerste stap). In de tweede stap heb je voorbeelden verzameld, waarin het je al lukt. Wat zijn nu in deze voorbeelden je succescriteria?
Zodra je die verzameld hebt, ben je toe aan de vierde en laatste stap: het formuleren van je oefenactie.
4e Stap Leren van feedback: formuleer je als-dan-oefenactie
Aan feedback zonder feedforward heb je eigenlijk niet zo veel. Je kunt een indrukwekkende lijst aan opmerkingen en suggesties van anderen verzamelen. Je kunt er een heel logboek van maken. Je kunt dankbaarheid tonen naar de feedbackgever. Daar is allemaal niets mis mee.
Alleen er verandert helemaal niets, als je daarna niet zelf in actie komt. Dit is een cruciaal moment: het moment dat je feedback omzet in feedforward. Je zet je bevindingen om in een concrete actie van jezelf.
Hoe je valkuilen vermijdt en eenvoudig nieuw gedrag leert
Bij deze vierde stap maak je een als-dan-actie. Je hebt dan de succescriteria nodig die je in de derde stap benoemd hebt. Laten we nog eens kijken naar het voorbeeld van Petro. Hij wil meer zijn gevoel op tafel leggen. We gingen op zoek naar voorbeelden, waarbij hem dat wél lukte. We zagen dat dit zijn succescriteria waren:
- Hij vraagt aan de ander of het goed is om in een gesprek nader in te gaan op wat er onlangs is gebeurd.
- Hij bereidt zich op het gesprek voor door passende woorden te zoeken bij zijn gevoel en het te illustreren met enkele voorbeelden.
- Tijdens het gesprek houdt hij oogcontact, beweegt naar de ander toe en gebruikt een lagere toonhoogte van zijn stem.
Petro’s als-dan-actie kan er dan als volgt uitzien:
Als ik in mijn ratio dreig te blijven hangen, terwijl ik voel dat er iets speelt in de onderstroom, dan
- Vraag ik de ander om er op een ander moment op terug te komen
- Zoek ik passende woorden en voorbeelden ter voorbereiding en
- Houd ik echt contact met de ander tijdens het gesprek.
Nu zou je de neiging kunnen hebben om met deze als-dan-actie zelf ook aan de slag te willen gaan…
Maar, dat is niet verstandig.
Zelf aan de slag
Je maakt echt verschil door je eigen als-dan-actie voor dit moment te maken en daar mee te gaan oefenen. Om tot je eigen als–dan–actie te komen, neem je dus de eerste drie stappen van deze feedback aanpak:
- Bepaal het venster waardoor je kijkt
- Verzamel positieve en negatieve voorbeelden
- Ontdek de criteria die ervoor zorgen dat het je wél lukt
Zodra je dat gedaan hebt, kun je je eigen als-dan-actie eenvoudig maken.
Wat is of wordt de als-dan-actie waarmee jij gaat oefenen?
