In het sociale domein staat het partnerschap tussen organisaties nog maar aan het begin. Tegelijkertijd is duidelijk dat samenwerking een voorwaarde is om robuuste verbetering te bereiken. Hoogleraar Wim van der Donk heeft het in zijn ROB-lezing helder verwoord. We moeten toe naar een situatie, waarin wederkerigheid tussen partijen vanzelfsprekend is, zo luidt zijn stelling. Dat komt in de plaats van concurrentie als leidend beginsel.
Een kompas dat houvast biedt bij partnerschap
Samenwerken betekent iets van je eigen autonomie inleveren. Dat gaat nooit vanzelf.
Maar, welk gedrag is dan nodig? Bij Radar hebben we er een themabijeenkomst aan gewijd. Het levert een kompas op, dat ons helpt om onze richting te bepalen. Samenwerken betekent iets van je eigen autonomie inleveren. Dat gaat nooit vanzelf. Dat leidt altijd tot vragen en bedenkingen. Is het niet bij jezelf, dan is het wel bij je achterban: de medewerkers, de managers, de cliëntenraad, de ondernemingsraad, de raad van toezicht. Juist dan is zo’n kompas heel welkom. Het geeft je houvast tijdens de verkenningstocht die je aan het maken bent.
Ieder voor zich
Dat de samenwerking in het sociale domein nog altijd beperkt is, zie ik als de oogst van het zorgsysteem. Veel zorgorganisaties, zoals Radar kregen hun inkomsten vrijwel geheel van het zorgkantoor. Het zorgkantoor wikt en beschikt en maakt aparte afspraken met elke organisatie. Het zorgkantoor houdt haar kaarten voor de borst. Er wordt geen gemeenschappelijke opdracht besproken of gevoeld. Iedereen maakt zijn eigen afspraken met het zorgkantoor.
Partnerschap als uitgangspunt
Organisaties zijn zo zeer van elkaar afhankelijk, dat je pas echt verder komt, wanneer je als partners optreedt.
Dat is een onwenselijke situatie voor het sociale domein, zo stelt Van de Donk klip en klaar. Organisaties zijn zo zeer van elkaar afhankelijk, dat je pas echt verder komt, wanneer je als partners optreedt. Een deel van de middelen, die de zorgkantoren beheren, zijn overgeheveld naar gemeenten. Dat biedt een geweldige kans om het anders te doen.
Niet kiezen voor marktwerking
Gemeenten zouden dan dus niet de werkwijze van het zorgkantoor moeten kopiëren en ook niet voor marktwerking moeten kiezen. Wanneer gemeenten zich ten opzichte van zorgorganisaties verhouden als partners, is het beste resultaat te verwachten, zo betoogt Van de Donk. Zorgorganisaties op hun beurt dienen zich ten opzichte van elkaar op eenzelfde manier te gedragen.
Do’s en don’ts
Maar hoe ziet zo’n gedrag er dan uit? We hebben een themabijeenkomst gehouden met managers en medewerkers, die allemaal te maken hebben met externe samenwerking. We vroegen aan ieder om twee do’s en twee don’ts te benoemen. We hebben deze vervolgens verzameld en gegroepeerd.
Attitude, denkkader en activiteiten
De maatschappelijke opdracht centraal stellen, de ander willen versterken, dialoog, samen experimenteren en bij elkaar in de keuken kijken, zijn enkele do’s. Daar staan don’ts tegen over zoals het eigen organisatiebelang vooropstellen, top-down sturen, marktaandeel afbakenen, een-tweetjes en negatief oordelen over de ander.
[bctt tweet=”Dit is het gedrag dat nodig is voor echt partnerschap” username=”franswilms”]
Hart, hoofd en buik
In dit schema zijn de do’s en don’ts gegroepeerd naar attitude, denkkader en activiteiten.
Die indeling is overigens niet toevallig. Het is weer de bekende drieslag van het enneagram: hart, hoofd en buik. Attitude heeft het hart als aanvliegroute. Het denkkader verwijst naar het hoofd, terwijl activiteiten vallen binnen het perspectief van de buik. Dit is allemaal niet zo schokkend. Het klinkt allemaal erg logisch en begrijpelijk. Het wordt anders, wanneer je jouw huidige praktijk gaat toetsen. Althans, dat vermoed ik…
Test
Ik heb daarvoor een test gemaakt, die je in vijf minuten kunt toepassen. Neem de partner, waarmee je naar jouw gevoel op dit moment het beste samenwerkt. Geef dan een antwoord op de vragen in onderstaand schema.
Drie keer ja invullen
Kun je drie keer ja invullen dan feliciteer ik je van harte. Dat is naar mijn oordeel een knappe prestatie. Haal je vier of vijf keer ja, bedenk dan dat dat een fantastisch resultaat is. Daar mag je van genieten. Ik stel het zeer op prijs, wanneer je me laat meegenieten en me van de hoed en de rand op de hoogte brengt…!
Wat je verder kunt doen
- Ken je collega’s voor wie dit artikel heel bruikbaar zou kunnen zijn? Stuur hen dan de link van dit artikel door.
- Heb je feedback of suggesties voor mij of voor medelezers, gebruik dan het commentaarveld onder het artikel om je reactie te geven. Groeien in leiderschap: begin bij jezelf en doe het samen!
Meer lezen
- Dynamische wereld vereist partnerschap
- De intentie van samenwerking
- Hoofd, buik en hart in samenwerking
