Drijfveren sturen ons gedrag. Ze zorgen ervoor dat we gemakkelijker omgaan met mensen die qua gedrag op ons lijken, dan met hen die anders zijn. Je verandert dat, zodra je je realiseert wat je eigen dominante drijfveren zijn en die van de mensen om je heen. Als je andermans drijfveren begrijpt, zie je dat die iets toevoegen aan dat waar jezelf minder van hebt.
We wilden allebei samenwerken en toch kwam het er niet van.
In mijn tijd als bestuurder bij Radar liep ik iedere keer weer opnieuw vast in gesprekken met een collega-bestuurder. We wilden allebei samenwerken en toch kwam het er niet van. Tot het moment dat ik inzag zat we allebei vanuit verschillende drijfveren naar vraagstukken keken. Bij mij was de groene drijfveer sterk aanwezig. Daarin zit een sterk verlangen naar een omgeving waarin oog is voor de mens. Als mensen goed op z’n plek zitten dan komen de resultaten vanzelf wel, was zo’n beetje mijn redenering. Mijn collega had de oranje drijfveer dominant. Dan ben je doelgericht en richt je je op presteren en resultaten. Hij draaide mijn redenering om: als we zorgen voor resultaten is er plek voor mensen.
Niet zo raar
Tja, dan is het niet zo raar dat je niet tot elkaar komt.
Het gevolg was dat we beiden volstrekt anders aankeken tegen het zoeken van werkplekken voor mensen met een verstandelijke beperking. Hij ging op zoek naar werkzaamheden die renderen en zocht daar mensen voor. Ik keek naar mensen en zocht daar werk bij. Tja, dan is het niet zo raar dat je niet tot elkaar komt.
Uit de patstelling
We kwamen pas uit deze patstelling, toen ik me dit realiseerde. Dat was de eerste stap. Daarna moest ik nog de tweede stap maken. Namelijk om in te zien dat zijn insteek niet slechter is maar anders. En dat ik van dat andere kan leren…
Weer energie in gesprekken
Vanaf dat moment gaven de gesprekken met hem weer energie. Ik schrapte mijn weerstand tegen zijn benadering en kreeg meer aandacht voor de prestatieve insteek van mijn collega. Een insteek die iets toevoegde aan mijn eigen benadering.
Zeven drijfveren
Drijfveren kunnen zo het gedrag sturen van jezelf en de mensen om je heen. Graves onderscheidt zeven verschillende drijfveren. Naast de groene en oranje drijfveren uit het voorbeeld, zijn dat de paarse, rode, blauwe, gele en turquoise.
Dit is de typering van de zeven drijfveren:
- Paars: veiligheid, geborgenheid, verlangen naar een traditionele, besloten omgeving.
(Als deze drijfveer dominant is, dan zie je een hang naar het behouden van de huidige cultuur) - Rood: ongeduldig, snelheid en daadkracht, verlangen naar een actiegerichte omgeving.
(Als deze drijfveer dominant is, dan ontstaat al gauw een machtscultuur) - Blauw: structuur, duidelijkheid en rechtvaardige regels, verlangen naar een betrouwbare omgeving.
(Als deze drijfveer dominant is, wordt een regelcultuur dominant) - Oranje: doelgericht, presteren en erkend worden, verlangen naar een competitieve omgeving.
(Deze drijfveer vormt de basis voor een prestatiecultuur) - Groen: hartelijk, samenwerken in harmonie, verlangen naar omgeving waarin oog is voor de mens met transparante, open communicatie.
(Bij dominantie van deze drijfveer ontstaat een sociale cultuur) - Geel: kritisch, analytisch, principieel, visie gericht, verlangen naar een inspirerende omgeving met ruimte voor nieuwe concepten en ideeën.
(Als deze drijfveer dominant is, ontstaat een verandercultuur) - Turquoise: hogere idealen, zingeving, over grenzen heen denken, relativerend, universeel, verlangen naar mogelijkheid om intuïtie te kunnen volgen.
(Bij dominantie van deze drijfveer krijgt een holistische cultuur de overhand; waarin je steeds vanuit het geheel naar vraagstukken kijkt en niet afgezonderd)
De weerstanden van elke drijfveer
In elk van deze drijfveren kun je weerstanden zien.
Als mensen één van deze drijfveren dominant hebben, dan zou je z’n drijfveer als een obstakel kunnen ervaren. Dit is de kritiek die je dan zou kunnen hebben:
- Paars: ‘die willen alles bij het oude laten’
- Rood: ‘die doen zonder te denken’
- Blauw: ‘ze nagelen met regels alles vast’
- Oranje: ‘alles moet voor hun wijken voor te behalen prestatie’
- Groen: ‘ze zijn lief voor elkaar, maar aanspreken is er niet bij’
- Geel: ‘alles moet van hen steeds anders’
- Turquoise: ‘het zijn wereldverbeteraars van een andere planeet’
De waarde van elke drijfveer
Maar, met deze kritische insteek kom je niet echt verder. Dat gebeurt pas, als je de waarde van elke insteek inziet.
Dit is de energie die je in elke drijfveer kunt zien:
- Paars: behouden en waarderen wat we hebben
- Rood: pro-actie en daadkracht
- Blauw: overzicht, helderheid en duidelijkheid
- Oranje: doelgericht, gaan voor een topprestatie
- Groen: aandacht voor elkaar, voor samen
- Geel: inspirerende ideeën
- Turquoise: verbinding met hogere idealen
Wat je kunt doen
Lopen gesprekken met een collega steeds vast? Kijk dan eens naar de drijfveren. Welke drijfveren zijn bij jezelf dominant? Wat zijn de drijfveren die het gedrag van je collega sturen?
Net als ik in mijn voorbeeld maak je in twee stappen direct verschil:
Stap 1: Onderken de dominante drijfveren van jezelf en van je collega.
Stap 2: Zie in dat de drijfveren van de ander net zo oké zijn, als die van jezelf. Probeer de kracht van deze drijfveren te benutten.
Zo mis je niets
Rondom de drijfveren heb ik een Masterclass gemaakt die onderdeel is van het Trainingsprogramma Verbindend Leiderschap.
Wil je meer over de drijfveren lezen, dan is het boek ‘De aard van jouw beestje’ (Marc Stijfs, Jos Crijns) een aanrader.
Geen tips missen? Al meer dan 1.000 mensen hebben zich aangemeld voor mijn inspiratiebrief. Als je je ook aanmeldt, ontvang je (vrijwel) elke donderdagmorgen een praktische tip in een verbluffend korte e-mail.
Ja, ik meld me aan voor de tips!Lees ook
- Zo kun je als leider meer jezelf zijn – 4 bijzondere stappen
- Hoe je triggers omvormt en voorkomt dat je impulsief reageert
- Hoe je goede voornemens binnen 66 dagen realiseert
Foto: Guy Stevens
