Wat kun je doen om je communicatie te verbeteren, als je het idee hebt dat je vast bent gelopen? Patronen lijken zich keer op keer te herhalen. Wat je ook probeert, je komt niet echt verder. De ander lijkt niet echt te willen om er samen uit te komen. Zelf raak je ook steeds meer en steeds eerder geïrriteerd over wat er gebeurt en hoe het gaat. Je denkt inmiddels dat het een ‘mission impossible’ is. Je staat op het punt om het idee op te geven, dat je er nog samen uit kunt komen. Voordat je dat doet, vraag ik je om deze zeven mogelijkheden te checken.
Het zijn mogelijkheden die je kunnen helpen om vanaf een afstand te kijken wat er aan de hand is. Om van daaruit te bezien wat je zou kunnen doen. Ik schets ze aan de hand van toetsvragen. Je kunt ermee inschatten in hoeverre elke optie op jouw situatie van toepassing is.
Zeven opties om je communicatie te verbeteren
Vaak zijn we overigens geneigd om zwaarder geschut in te zetten dan nodig is. We zien dan de meest eenvoudige opties over het hoofd. Ik kom daar straks nog op terug.
Hier komen eerst de zeven opties om je communicatie te verbeteren:
1. Begin bij jezelf
Speelt door je hoofd alleen maar wat de ander anders moet doen? Hoe begrijpelijk ook, het helpt je geen sikkepit. Want jij gaat daar niet over. Je hebt invloed op jezelf. Als jezelf steeds hetzelfde blijft doen, dan hoef je niet te verwachten dat je tot andere resultaten komt.
Ben je vooral bezig met de ander, dan ligt daar een 1e optie om je communicatie te verbeteren: kijk naar wat jezelf beter en anders kunt doen.
2. Zie de energie van de ander
Heb je oog voor de energie van de ander? Dat is hier de kernvraag.
Ik begrijp heel goed, dat als je communicatie vastzit, dat je denkt dat het aan de ander ligt. Dat je bij hem de weerstand ziet. Dat kan ongetwijfeld waar zijn. Maar de ander zal ongetwijfeld bij jou ook weerstand zien. Als je bij elkaar alleen maar weerstand ziet, kom je niet verder. Je maakt verschil als je onderkent wat de energie is die achter de weerstand zit die je ziet. Het kan heel goed zijn, dat hij met die energie juist iets toevoegt, waar jij heel weinig van hebt. Misschien ben jij wel heel erg gericht op verandering en de ander juist op behoud. Dan helpt het als je de waarde van zijn inbreng onderkent.
Dit is de 2e optie die helpt om je communicatie te verbeteren: kijk naar wat je in de ander kunt waarderen.
3. Luister echt naar de ander
Ken je het verhaal van de ander echt? Verplaats je je in zijn verhaal? Kun je zijn verhaal zo samenvatten, dat hij zegt: ‘ja, dat is wat ik bedoel.’?
Zo lang dat niet het geval is, blijft het schemeren. Je denkt dan voor de ander en je loopt een grote kans op misverstanden.
Dit is de 3e optie om je communicatie te verbeteren: luister echt naar de ander. Vraag zo lang door bij de ander totdat je zijn verhaal helder aan hem kunt vertellen en hij zoiets zegt als: ‘ja, dat is wat ik bedoel’.
4. Ben responsief
Als de ander je triggert, ga je dan impulsief reageren? Geef je je irritatie de volle ruimte? Ga je verveeld zitten kijken, zuchten, of word je boos? Je kunt je voorstellen, dat dat niet echt gaat helpen. Als je impulsief reageert sta je namelijk niet meer aan voor de ander. Je staat dan zélf aan. Je kunt dan moeilijk verbinding verwachten. Integendeel zelfs. De ander kan het als een uitnodiging zien om hetzelfde in jouw richting te doen.
Reageer in plaats daarvan responsief. Je geeft opkomende irritaties geen kans om je uit balans te brengen. Je blijft aan staan voor de ander. Dat is de 4e optie om je communicatie te verbeteren.
5. Creëer meerwaarde
Voel je dat er sprake is van een patstelling? Ben je verzandt in een welles-niets-positie? Denk je dat er toch niet uit te komen is? Dan is het tijd om een extra inspanning te doen. Kijk naar elk van de tegenstellingen en doe dat waarderend. Ga op zoek naar de waarde die in elke opvatting besloten is. Achterhaal zo wat ieder klaarblijkelijk belangrijk vindt. Dat worden dan de criteria van een alternatief waar je samen naar op weg kunt gaan.
Je zegt dan dus niet: ‘we zijn het niet met elkaar eens’, maar je gaat na wat de achtergrond en de belangen zijn van ieders standpunt. Zodra je die verdiept stel je de criteria centraal, waar een mogelijk vervolg aan moet voldoen.
6. Stroom op
Heb je het idee dat je inhoudelijk alles hebt geprobeerd, maar dat het muurvast zit? Kijk dan naar alternatieve mogelijkheden. Je neemt dan een andere stroom. Je stroomt op. Soms kan het bijvoorbeeld helpen om helder af te spreken hoe het verder gaat. Je stroomt dan op via het proces. Misschien kun je andere personen inschakelen, die aan het vraagstuk een nieuwe dynamiek geven. Dat is opstromen via personen. Tot slot kan het ook soms helpen om het patroon te benoemen. Je gaat er dan boven hangen en benoemt wat je van een afstand ziet. Het kan dan leiden tot het inzicht dat de onderliggende strijd jullie afhoudt van wat echt belangrijk is.
7. Stap tijdelijk uit verbinding
Het kan zijn dat de ander je besodemietert. Je denkt: ‘ik moet me toch de kaas niet van mijn boterham laten eten?’. En je hebt gelijk. Dat is zeker niet de bedoeling. In zo’n gevallen ben je klip en klaar en trek je een duidelijke grens. Je neemt een heldere positie in en maakt duidelijk dat je het gedrag van de ander niet acceptabel vindt. Maar let op… Daarna stel je je weer open voor de ander en probeer je weer tot verbinding te komen.
Stap voor stap
Deze zeven opties staan in volgorde. Begin vooraan, als je het gevoel hebt dat je vastgelopen bent. Ik nam je al mee in mijn waarneming dat je het risico loopt om te zwaar geschut in te zetten. Je begint dan grenzen te trekken (optie 7), terwijl je bijvoorbeeld nog niet in staat bent om het verhaal van de ander goed samen te vatten (optie 2).
Dit wordt nog eens versterkt door onze neiging om het probleem vooral bij de ander te willen zoeken. Voordat je goed en wel écht alles gedaan hebt, begin je grenzen te trekken. In de eerste zes opties heb je eerst zélf wat te doen. Naar jezelf kijken, de ander waarderen, echt naar hem luisteren, responsief zijn, op zoek gaan naar meerwaarde en opstromen. DAARNA ben je pas toe aan grenzen trekken.
Bij jezelf beginnen
Vraag je dus eerst af of je bij jezelf bent begonnen. Als je dat nog niet gedaan hebt, DAN IS DAT JE EERSTE OPTIE OM DE COMMUNICATIE TE VERBETEREN. Begin dus daar, voordat je verder gaat.
Als je die geklaard hebt, kom je bij de 2e optie terecht en stel je je de vraag of je de kracht van de ander voldoende waardeert. Heb je daar een helder beeld van? Neem je dat voldoende mee in je overwegingen?
Pas als dat oké is, kijk je naar de 3e optie. Verplaats je je voldoende in het verhaal van de ander? Kun je het verhaal van de ander afdoende samenvatten? Is dat nog niet het geval. Doe dat dan eerst voordat je naar de volgende optie gaat. Kijk dan naar de mate van je impulsiviteit, optie 4. Laat je je triggeren en uit balans brengen? Is dat het geval dan weet je waar je nu naar kunt kijken.
Daarna komt pas optie 5 aan bod, waar je tegenstellingen tot een meerwaarde gaat brengen. Vervolgens verleg je in optie 6 opnieuw je aandacht. Je kijkt nu niet meer naar de inhoud, maar naar andere wegen om beweging te krijgen. Je gaat opstromen door te focussen op het proces, door andere personen in te zetten of door patronen te benoemen. Tot slot kom je pas toe aan optie 7.
Goed nieuws
Het betekent dat je veel meer in de hand hebt, dan je in eerste instantie dacht.
Je voelt wel al aan dat daarmee je patstelling in een heel ander daglicht komt te staan. Je denkt vaak dat het ‘toch niet gaat lukken, omdat de ander niet wil’. De verschillende opties maken duidelijk dat je eerst nog heel wat te doen hebt, voordat je die conclusie kunt trekken. En dat is heel goed nieuws. Het betekent dat je veel meer in de hand hebt, dan je in eerste instantie dacht. Je kunt proactief gericht aan de slag. En lukt het dan niet, dan heb je nog altijd de noodrem in de vorm van optie 7 achter de hand.
Aan de slag
Ik hoop dat je vingers jeuken en dat je aan de slag wilt.
Hier zijn drie mogelijkheden:
1. Inspiratie voor anders kijken, anders denken en anders doen
In het blog tref je online artikelen aan die je zo kunt lezen en downloaden. Ze zijn gerubriceerd naar anders kijken, anders denken en anders doen. Zo kun je snel vinden, wat je zoekt. Je kunt ze gebruiken als inspiratiebron. Mijn tip: gebruik ze vooral ook om voor jezelf een oefening te formuleren, waarmee je in je eigen praktijk concreet aan de slag gaat.
2. Een wekelijkse praktische tip
Bijna elke donderdag stuur ik een praktische tip naar de ruim duizend abonnees op mijn tips. Ben je nog geen abonnee, meld je dan hier aan: www.leiderschapsdomeinen.nl/tips.
3. Opleiding ‘Persoonlijk leiderschap bij toenemende complexiteit’
De opleiding ‘Persoonlijk leiderschap bij toenemende complexiteit’ is een geweldige steun voor je als je leiding geeft. De opleiding is gebaseerd op de negen transformaties die nodig zijn voor persoonlijk leiderschap bij toenemende complexiteit. Je gaat ‘anders kijken, anders denken en anders doen’ en past dat direct toe in je eigen praktijk. Vanaf het eerste moment maak je al verschil. Beknopte masterclasses introduceren opdrachten, waarmee je in je eigen praktijk direct aan de slag gaat. Je krijgt vijf persoonlijke coachinggesprekken waarin je inzoomt op jouw specifieke situatie. Binnen een half jaar heb je de negen transformaties doorlopen en ziet je wereld er geheel anders uit. Het is een opleiding zonder overbodige ballast, waarbij je zo efficiënt mogelijk gebruik maakt van je eigen tijd.
Kijk hier voor meer informatie en de eerstkomende startdatum: www.leiderschapsdomeinen.nl/opleiding.
Wat je verder kunt doen
Ken je collega’s voor wie dit artikel heel bruikbaar zou kunnen zijn? Stuur hen dan een link van dit artikel door.
Lees ook
Het tweede anker van vertrouwen – verandering begint bij jezelf
Zo maak je verschillen in drijfveren positief
Verbindend communiceren – in 4 stappen afdalen in de U
Hoe je triggers omvormt en voorkomt dat je impulsief reageert
Hoe je met waarderend onderhandelen tegenstellingen overbrugt
In het moeras – kies een van deze vier upstream interventies
De ander wil niet samenwerken – de drie stappen van een verbindend leider
