Wat krijg je voor verhalen, wanneer je tien heel verschillende mensen hun eigen verhaal over leiderschap laat vertellen? Wat is dan de onderliggende boodschap? Dit voorjaar organiseerde de Stichting Studiekring Verbindend Leiderschap InspireX2015: een bijeenkomst met tien verhalenvertellers en tien keer zoveel bezoekers. Ik heb er van genoten. Pure verhalen van mensen van vlees en bloed, die vanuit passie vertellen. Ik verzamel de essentie van deze verhalen en plaats ze in perspectief tot elkaar. Tien leiderschapslessen en even zoveel leiderschapsvragen zijn de oogst. Lessen en vragen, die je zó zelf kunt toepassen.
Dit wordt geen riedeltje van inleidingen
De fantastische muzikanten van Podium 23 zorgen bij binnenkomst, dat je direct in de sfeer komt. Ze laten je voelen, dat er iets bijzonders staat te gebeuren. Dit wordt geen riedeltje van inleidingen. Dit wordt niet de standaardformule, waarbij je na enkele inleidingen een muziekstuk ter onderbreking krijgt. Hier gaat muziek vloeiend over in een volgend verhaal, waar je naar uitkijkt. Het is ook de muziek die bij elk verhaal na 10 minuten langzaam maar zeker de leiding over neemt, waarna moderator Silvia Heijnen vloeiend de brug legt naar de volgende verhalenverteller.
Leiderschap gaat over verbinding
Elk verhaal is anders, elke persoon is anders, elke insteek is anders. En tóch is er een rode draad. Dat is de draad van verbinding. Leiderschap gaat over verbinding, zo hoor ik als boodschap. Het begint met verbinding met jezelf.
Maak je eigen kist open
Martijn Raaijmakers laat daar geen misverstand over bestaan. Hij vertelt via muzikale storytelling hoe hij de verbinding met zichzelf was kwijt geraakt en weer heeft hervonden. Sterker nog, hij heeft zichzelf als het ware opnieuw uitgevonden. ‘Ieder van ons heeft een hele kist vol passies en kwaliteiten. Maak die kist open. Geniet van wat je ziet. Pak er uit waar je enthousiast van wordt en leef je passie.’ Zo vertelt hij ons. Martijn heeft er zijn levensmotto van gemaakt. Zijn missie is om mensen te helpen met het vinden en leven van hun eigen passies. Want ieder mens heeft passie in zich. ‘Benut je talenten. Doe wat je leuk vindt. Kies je overtuigingen. Sta voor je waarden. Ontwikkel jezelf van binnenuit. Luister naar je intuïtie en draag bij aan een betere wereld. Doe dat zoveel mogelijk in het hier en nu. Adem daarom regelmatig heel bewust. Want zo ontstaat rust, kracht en helderheid.’
Zijn eigen kantelmoment
Michael Schulze neemt ons mee naar zijn eigen kantelmoment. Het moment, nadat voor hem de wereld er anders uit is gaan zien. Hij vertelt over de documentaire, die mensen volgt in een Zuid-Afrikaanse gevangenis. Een gevangenis, waar gevangenen zelf de dienst uit maken. Hoe zeer hij het dictatoriale gedrag van de gevangene, die zich tot baas wist te verheffen, veroordeelde. Totdat in een interview bleek, dat deze gevangene eigenlijk een heel klein hartje heeft en op zijn beurt bang is om ooit buiten de gevangenis terecht te komen, omdat hij zich daar niet veilig zou voelen.
Hij bleek ook een mens
‘Ik stond perplex van mezelf. Ik had deze gevangene verafschuwt en tot de doodstraf veroordeeld. Maar ook hij bleek gewoon een mens, net als ik. Ineens realiseerde ik me, hoe zeer mijn eigen aannames over hem me in de weg zaten. Daar ligt mijn kantelpunt. Daar heb ik mijn drijfveer gevonden: Ik wil mezelf en anderen helpen om bevrijd te zijn van dergelijke aannames. Ik wil kijken naar mogelijkheden en kansen om uit ieder mens het beste te halen. Door te inspireren, te reflecteren en te helpen. Zodat iedereen een bijdrage kan leveren.’
Denk aan je missie en je krijgt kracht
De weg naar je droom is niet geplaveid. Dat laat Willie Koonings ons zien. Hij kan er nu ontspannen op terug kijken. ‘t Zorghuus in IJsselstein staat er al weer enkele jaren en voldoet uitstekend aan de behoefte. Dankzij ‘t Zorghuus kunnen inwoners die verpleging of ondersteuning nodig hebben, in het dorp blijven wonen. ‘Met deze mensen hebben we gespeeld, gelachen en verdriet gedeeld. Dankzij ‘t Zorghuus blijven we bijeen.’ Hij maakt duidelijk, dat er een lange stevige weg nodig was om met het dorp samen dit initiatief tot stand te brengen. Een weg met veel obstakels. ‘Soms zijn de obstakels zo groot, dat je denkt om te stoppen. Maar denk juist dán aan je missie en je krijgt opnieuw kracht.’ Zo verzekert hij ons.
Met jezelf en met de ander
De drie verhalen zijn geheel verschillend, maar ze laten zien, dat leiderschap verbinding met jezelf vraagt. Ontdoe je van je aannames (Schulze), leef je passie (Raaijmakers) en houd vol door je droom voor ogen te houden (Koonings). Na deze verbinding met jezelf, komt verbinding met de ander. Dat laten de andere zeven sprekers met overtuiging zien.
Investeer in de relatie
Harry Coumans begint in de kroeg. De kroeg van zijn ouders, waar hij is opgegroeid. Hij heeft er biljarten geleerd en het geschopt tot aan het Nederlands team toe. Vandaar heeft hij stappen gezet via justitie en diverse gemeenten, die hem uiteindelijk brengen tot zijn huidige functie: directeur/gemeentesecretaris van de gemeente Kerkrade. Hij vat zijn trektocht samen in één zin: investeer in de relatie dan komt het altijd goed. Misschien is daarmee de kroeg, als ontmoetingsplaats van mensen, ongemerkt een pracht van een metafoor voor zijn belangrijkste levensles.
Waar onbegrepen gedrag vandaan komt
Rob Winkens sluit met een volstrekt ander verhaal daar direct bij aan. Hij is verpleegkundige en een specialist om onbegrepen gedrag te leren begrijpen bij mensen met dementie. ‘Wil je gedrag als agressie, schelden en dwalen bij mensen met dementie kennen, dan helpt het uiteindelijk niet om dat gedrag te gaan bestraffen. Je moet op zoek gaan naar waar dat gedrag vandaan komt.’ Hij illustreert het aan de hand van een man uit Polen. Hij had het concentratiekamp meegemaakt en sliep daarom nooit meer in bed en in het donker. Door daar in het verpleeghuis op aan te sluiten, verminderden zijn nachtelijke dwalingen substantieel.
Medewerkers ruimte geven
Ook Ria Joosten, zakenvrouw van het jaar 2014, benadrukt het belang van verbinding met de ander. Zij vertelt over haar eigen cateringbedrijf. ‘Ons bedrijf is groot geworden, dankzij de kracht van onze medewerkers. Mijn bijdrage is, dat ik de medewerkers de ruimte heb gegeven om zelf verantwoordelijkheid te nemen. Dat heeft me eigenlijk nog nooit teleurgesteld’.
Mensen in positie brengen
Mensen serieus nemen is ook een gemeenschappelijk thema in de verhalen van Petra Dassen, Leo Crombach en Erik Hoesbergen. Petra is burgemeester in de gemeente Beesel. Ze vertelt over haar rondtocht op de fiets samen met de wethouder en de ambtenaar langs de speeltuinen. ‘Het was al heel anders en beter dan een besluit nemen louter op basis van een collegenota.’ Maar, zo formuleert ze haar leerpunt: ‘We hadden het echt veel beter kunnen doen, door de burgers zelf erbij te betrekken en hen in positie te brengen.’
Maak dat iedereen zich eigenaar voelt en weet
Leo Crombach is specialist in coöperatieve samenwerking. Hij vertelt over zijn eigen ervaringen bij de Gulpener Bierbrouwerij en over Mondragon in Baskenland, de grootste coöperatie in de wereld. Zijn boodschap is helder: Coöperatieve samenwerking kan tot prachtige resultaten leiden, mits je vanaf het begin mogelijk maakt dat iedereen zich eigenaar voelt en weet.
Ieder team concretiseert eigen opdracht
Erik sluit hierbij aan met zijn ervaring in Heerlen. Samen met alle betrokkenen ging hij aan de slag om vorm te geven aan basisteams in de wijken. Geen stappenplan, maar een vraag van de gemeente vormde het vertrekpunt. Hij bracht ieder samen rondom die opdracht en stimuleerde dat er gemeenschappelijk stappen gezet werden. Toen dat gelukt was, kwam de volgende cruciale actie. ‘We gingen, wat we centraal bedacht hadden, niet uitrollen over de gemeente. Integendeel, elk van de teams in de wijk brachten we in positie om zelf samen hun eigen opdracht in de wijk te concretiseren. Zo namen we iedereen serieus.’
Wat je aandacht geeft, groeit
Je hebt altijd halers en brengers. Wil je vooruit komen, richt je dan op de mensen die brengen, die je energie geven. Het is fijn om brengers te helpen. Door delen en samenwerken, ieder vanuit zijn eigen kracht en kennis, kun je in korte tijd veel meer bereiken,’ vertelt Ves Reijnders. Als ondernemer is hij zich gaandeweg gaan toeleggen op zijn creatieve kracht. Door de bedrijfsvoering bij anderen te leggen, creëerde hij ruimte voor zijn passie en innovatieve kwaliteiten. Hij adviseert om in relatie met anderen hetzelfde te doen: ‘Wat je aandacht geeft, groeit…’
Verhalen met een onuitputtelijke bron van inspiratie
‘In verbinding met jezelf en met de ander’ is daarmee de rode draad van deze tien verhalen. Verhalen die een onuitputtelijke vorm van inspiratie vormen. Inspiratie die je bij jezelf extra kunt opwekken door je vragen te stellen.
Hoe staat het met je eigen verbinding met jezelf? Welke kwaliteiten en passie zitten er in jouw kist? Welke aannames belemmeren je? Welke droom helpt jou je obstakels te overwinnen?
Vragen die je jezelf kunt stellen
Hoe is het met je verbinding met de ander? Hoe investeer je in relaties? Sta je open voor het verhaal van de ander? Geef je ruimte aan de ander om zelf verantwoordelijkheid te nemen? Betrek je mensen erbij en breng je hen in positie? Bied je hen de gelegenheid om zelf vorm te geven en eigenaar te zijn? Richt je je energie op mensen, waar jij energie van krijgt?
Vragen voor ons allemaal
Het zijn vragen, die je niet zo maar even beantwoord. Of je erbij was, die middag, of niet. Het zijn vragen die voor ons allemaal gelden. Ze hoeven natuurlijk ook niet allemaal bij jou van toepassing te zijn. Kies er bijvoorbeeld één uit en verken die voor jezelf of met enkele collega’s. Ik garandeer je dat het je verder brengt, net zoals de tien prachtige inleiders ons stuk voor stuk hebben laten zien.
Het kan goed zijn dat jij inspiratie krijgt van nog een andere vraag of leiderschapsles. Laat je me het weten door een e-mail te sturen naar frans.wilms@leiderschapsdomeinen.nl?
Stoplichttips
Doen: Verhalen vertellen, naar verhalen luisteren
Attentie: Wanneer je je afvraagt: wat is hier nu eigenlijk het verhaal?
Niet doen: Denken dat je met schema’s en modellen de werkelijkheid kent
Wat je verder kunt doen
- Ken je collega’s voor wie dit artikel heel bruikbaar zou kunnen zijn? Stuur hen dan de link van dit artikel door.
- Heb je feedback of suggesties voor mij of voor medelezers, gebruik dan het commentaarveld onder het artikel om je reactie te geven.
Samen maken we van verbindend leiden de hoofdstroom!
Meer lezen
- Gedragsverandering in organisaties – hoe je deze 3 illusies vermijdt
- Verbindend communiceren – in 4 stappen afdalen in de U
- 5 Leidende uitdagingen op weg naar verbindend leiderschap
- 3 Vragen die houvast geven in een verandering van tijdperk
- Zou je deze 18 leiderschap trends willen aanvullen?
Colofon: Met medewerking van Gaby Janssen, Silvia Heijnen (redactie) en Bert Vrolijk (copyright foto’s)
